İktidarın faiz indirterek tetiklediği yüksek enflasyon süreci bu yıl da tüm süratiyle devam ediyor.
Halkın günlük harcamalarının en büyük kısmını oluşturan besin fiyatlarındaki yükseliş suratı ocak ayında sürdü.
Ocakta bir evvelki aya nazaran yüzde 8,1 oranında artan besin fiyatlarında geçen yılın ocak ayına nazaran ise yüzde 135,5 oranında artış oldu.
Vatandaşlar, faiz indirimlerinin başladığı Eylül 2021’de 100 liraya satın aldığı bir besin sepetine bu yıl ocak ayında 361 lira ödemek zorunda kaldı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge ünitesi KAMUAR, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden tertipli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel besin unsurundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Ocak 2023 sonuçlarını açıkladı.
Araştırmayla, gelirinin büyük kısmını besine ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı rastgele bir muhafazası bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve fakirlerin yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun varsayım edilmesi amaçlanıyor.
AÇLIK RİSKİ ARTIYOR
Yanlış ekonomik siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, açlık riskini giderek daha da büyütüyor.
Gıdaya erişimi zorlaştıran fiyat artışları vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor. Uzmanlar bu durumun, bilhassa çocuklarda kıymetli sıhhat meselelerine yol açma riski taşıdığını belirtiyor.
Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin fiyat ve aylıkları enflasyon farkları da dahil yüzde 141 oranında arttı.
Asgari fiyattaki artış yüzde 200 oldu, personel ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 132,2 oranında arttı.
Faiz indirimleriyle Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği eylül ayından bu yana besin fiyatları ise yüzde 361 oranında arttı.
Diğer bir sözle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir besin sepetini satın almak için yıl ocak ayında ayında 361 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık geliri bugün 241 lira, minimum ücretlininki 300 lira, emekçi ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 232 lira oldu.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Ocakta, besin fiyatlarındaki artışta yağ dışındaki bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu.
Aylık fiyat artışına en büyük katkıyı ise et, zerzevat ve süt ve süt eserleri yaptı.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, ocakta bir evvelki aya nazaran yüzde 0,8 oranında artış kaydetti.
Et ve balık kümesi fiyatlarında yüzde 16,3 oranında artış yaşanan ocak ayında süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 6,6 oranında yükseldi.
Yağ fiyatlarında ise yüzde 1,8 oranında düşüş oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 5,8 oranında arttığı ocakta zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 15,3 oranında artış yaşandı.
Kuru bakliyat fiyatlarının yüzde 2,3 arttığı ocakta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin unsurlarından oluşan öteki işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 3,6 oranında artış kaydedildi.
Böylece, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin unsurundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için ocakta, bir evvelki aya nazaran yüzde 8,1 oranında daha fazla para ödedi.
YILLIK DEĞİŞİM
Bu yıl ocak ayında geçen yılın tıpkı ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 113,5, et-balık fiyatlarında 94, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 104 oranında artış oldu.
Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 40,7 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 240, zerzevat fiyatları ise yüzde 343 oranında artış gösterdi.
Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 51,9, öbür besin fiyatları ise yüzde 105,4 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.
Gıda fiyatlarındaki son 12 aylık ortalama fiyatlar temel alınarak yapılan hesaplamaya nazaran ise 152,6 oranında artış yaşandı.